Op 28 juni 1914 werd de Oostenrijkse aartshertog en troonopvolger Frans Ferdinand tijdens een bezoek aan Sarajevo met een pistool neergeschoten door de Bosnisch-Servische student Gavrilo Princip, een gebeurtenis die de Eerste Wereldoorlog inluidde. Uiteraard is er in de geschiedschrijving al volop aandacht besteed aan deze oorlog, en ook dit jaar verschijnen er weer vele boeken en artikelen rondom dit onderwerp. Sommige aspecten zijn echter tot op heden onderbelicht gebleven, met name de invloed die deze ingrijpende gebeurtenis heeft gehad op de positie van etnische en religieuze minderheden.
Aangezien het dit jaar precies een eeuw geleden is dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak, maakt Leidschrift van deze editie gebruik om dit thema onder de aandacht te brengen. In een indrukwekkend panorama aan artikelen wordt een licht geworpen op uiteenlopende minderheidsgroepen zoals de joden in Duitsland, de Armeniërs, de positie van de Ieren in het Verenigd Koninkrijk, en de Duitsers in de Verenigde Staten.
Zoals u in de inleiding van Leo Lucassen zult lezen, vormde de Eerste Wereldoorlog een culminatiepunt van ideologische en nationalistische gevoelens. Enerzijds konden deze gevoelens leiden tot enorme solidariteit, anderzijds konden ze uitmonden in bloedige conflicten en vervolgingen, met de Armeense genocide als dieptepunt. Zoals Lucassen het stelt: oorlog haalt het slechtste en het beste in de mens naar boven.
Meer kennis over de posities van minderheden in de Eerste Wereldoorlog geeft een beter begrip van wat oorlog met samenlevingen kan doen, daar zijn wij als redactie van overtuigd. In dat opzicht blijft het bestuderen van geschiedenis van vitaal belang, juist in deze tijden. En in dat opzicht ook, blijft de Eerste Wereldoorlog uiterst belangrijk om herdacht te worden, zeker gezien de recente ontwikkelingen in de Europese diplomatieke verhoudingen.
 
Artikelen
Leo Lucassen, 'Een veelzijdige erfenis. De Groote Oorlog in de migratiegeschiedenis'
Patrick Dassen, 'De joden als interne vijand. De groei van het antisemitisme in Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog'
Anthonie Holslag, '"Ik zag ze gaan." Een analyse van de relatie tussen minderheidsgroepen en volkerenmoord in het Ottomaanse Rijk 1915-1917'
Stephen Sandford, 'Ireland: A Country Divided'
Chris Quispel, 'Wanneer grenzen verschuiven. Etniciteit en veranderende grenzen, Europa 1918-1930'
Carolien Stolte, 'Duitse steun aan Indiase 'Islamisten'. De Niedermayer-Von Hentig expeditie 1915-1916'
Marlou Schrover, 'Een lastige koorddans. De houding van Nederlanders ten aanzien van Duitse migranten voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog'
Emile van den Meiracker, 'Lessen uit de bezetting. België in de Eerste Wereldoorlog'